Om Awignam Astu namo sidham, Om sidhirastu tad astu astu ya namah swaha

Senin, Maret 08, 2010

Ngiring Rajegang Basa Bali Druene

Suwe sampun tiang ten ngamosting artikel indik conto-conto pidarta basa bali
utawi pidato mabasa bali. Terakhir tiang ngamosting artikel niki sekitar bulan Januari, sampun wenten kirang langkung kalih sasih. Nah, ne mangkin malih tiang ngicenin conto ne. Pidarta basa bali puniki ngambil tema indik punapi pentingne ngrajegang basa baline mangda nenten sayan ical. Santukan mangkin akeh alit-alite lan truna-truni baline sane nenten sanget bisa mabasa bali sane becik. Akehan sampun nganggen basa gado-gado utawi campuran. akidik mabasa bali, akidik Bhasa Indonesia. Inggih pang ten makeh tiang ngomong, ngiring sareng-sareng ngawacen conto pidarta ne.

Inggih, ida dane sareng sami,
utaminipun para panureksa sane dahat wangiang titiang,
para sameton pamilet sami sane tresna sihin titiang.

Ring galahe sane becik puniki, lugrayang titiang matur samatra, nganinin indik "Ngiring Rajegang Basa Bali Druene", Sakewenten, duaning tambet titiange kalintang, tan pendah titiang sakadi kunang-kunang anarung sasih, doh para jaga prasida nagingin pikayunan Ida-dane sareng sami. Sadurung nglantur, ngiring sareng-sareng nunas ica ring Ida Sang Hyang Paramakawi sane miara sarining sastra, malarapan antuk pangastungkara pangayubagia.

Om Swatiastu,

Inggih Ida dane sareng sami sane wangiang titiang,
Maosang indik basa Bali druene, akeh pisan pikenohipun majeng ring kahuripan druene sareng sami, utaminipun ring iraga sane wenten ring sajebag jagat Bali. Silih sinunggilnyane basa Bali punika prasida anggen serana ngajegang angga sarira. Napi sane ngawinan kadi punika?

Inggih, sane mangkin titiang jaga nguningayang ring Ida-dane sami manut ring kawentenan aab jagate mangkin, sane kabaos aor tan pawates, risedek ngranjing ring era globalisasi. Akeh karasayang pengaruh-pengaruh sane nenten becik saking dura negara, ngranjing ka jagat Bali. Pengaruh sane kaon punika, minakadi akeh parajana Baline, pamekas para yoana druene, sane sampun maparilaksana sakadi nginutin budaya saking dura negara, akeh parajana Baline sane nganggen obat-obatan terlarang, akeh para yoana sane maparilaksana nenten manut ring tata krama miwah budaya Baline. Yening parisolah para yowanane kadi asapunika kabanggayang nglimbak, titiang ajerih ring manah pacang sayan kaon saha rug jagat Baline.

Sane mangkin ngiring iraga ngedohin pisan parilaksana kadi punika, iraga patut pisan setata pageh ring sikian. Sinalih tunggil sane kaanggen serana nenten wenten sios wantah basa Bali druene. Basa Baline kabuatang pisan anggen larapan, nincapang parilaksana druene, mangda prasida setata maparilaksana becik, duaning yening kayun mlajahin, raris nganggen basa Bali punika, sinanggeh iraga pacang prasida setata eling ring sikian, ring dija ja iraga magenah. Santukan ring basa Bali punika wenten sane kabaos sor singgih basa, sane pinaka cihna madaging tatakrama ngupadi kahuripan maparajana. Sapunapi sapatutnyane iraga mabaos ring anake sane sampun lingsir, sapunapi mabaos ring anake sane durung kauningin utawi durung kenal, sinanggeh iraga setata jaga eling, ring dija iraga magenah, sang sapasira sane kairing mabaos, mawinan pacang prasida setata mabaos sane ngawetuang ledang pikayunan anake siosan utawi kabaos "angawe sukaning wong len ".

Ida-dane miwah sameton sami sane wangiang titiang,
Yening iraga mlajahin basa Bali, janten setata eling ring Ida Sang Hyang Widhi Wasa. Indayang pratyaksayang, yening anake nganggen basa Bali, makadi ring paruman, ring pasangkepan, janten rikala ngawitin mabaos, ngojarang Om Swastiastu, raris rikala muputang bebaosan, setata kadulurin antuk Om Santih Santih Santih Om. Puniki nyihnayang iraga setata eling ring Ida turmaning stata nyinahang pangubakti mangda ngamolihang karahajengan sareng sami.

Salanturipun sajeroning mlajahin basa Bali, setata iraga eling ring budaya, saluir pakardin i manusa, sane mawit saking padma hredayane. Ring budaya druene ngranjing sane kabaos kasusastran. Kasusastraan Bali punika nganggen basa Bali, saha kasurat antuk aksara Bali, mawinan budaya druene mapaiketan pisan ring basa Bali, bilih-bilih basa Baline kabaos pinaka akah budaya Baline. Taler kabaos, mungguing budaya Baline kpramanain antuk agama, uning raris iraga ring sastra-satra agama, taler uning ring asapunapi maparilaksana sane becik. Yening sampun setata maparilaksana becik, sinanggeh setata nemu bagia, kadi kabaos ring sastrane.

"Ring hulu, ring helet, ring p'ringga ring laya, ring jroning paperangan kuneng, tar teka juga ikang bhaya ri sang darmika, apan subhakanna rumaksa sira ".

-Suksmanipun, yening sampun setata maparilaksana sane becik, yadiastun iraga magenah ring genah sane kalintang mayanin, iraga jaga mangguh karajahengan, duaning sang sane setata nglaksanayang dharma, jaga ngamolihang woh pakardinipun. sane ngawinan setata mangguhang ayu.

Ida-dane miwah sameton sami sane baktinin titiang,
Majalaran mlajahin basa Bali, prasida mlajahin budaya druene. Mangda nenten iraga kabaos, kadi i katak sane wenten ring sor tunjunge, i kekupu saking doh ipun ngarasayang kamiikan ipun i sekar tunjung, sakewaten i katak yadiastun nampek ring genahe punika, setata nyongkok nenten ngrasayang kamiikan i sekar tunjung. sane kalintang ngulangunin. Suksmanipun, iraga ring jagat Bali akeh pisan madue seni budaya, sane luihing utama kabaos adiluhung, ngawinan akeh parajanane saking dura negara, meled pisan manahipun ngantenang seni budaya druene, sakewanten iraga sane magenah ring Bali nenten pati lingu ring budaya druene, mangda nenten kadi asapunika.

Kadi sampun kabaos i wau, iraga mlajahin basa Bali, gumanti prasida eling ring raga, ring dija ja pada magenah, setata nglaksanayang wacika parisuda, stata eling ring Ida Sang Hyang Widhi Wasa, eling ring agama, eling ring budaya Baline. Yening sampun stata eling kadi punika, sinanggeh iraga prasida setata tureksa ring angga, prasida setata mulat sarira, duaning wenten kabaos,

"apan ikang manah ngaranya, ya ika witning indrya, maprewerti to ya ring subha asubha karma, matangyan ikang manah juga prihen kahutamanya sokareng"

-Sane kabaos manah wantah satmaka witnyane saking indria sami, saking punika taler jaga matemu laksana sane becik utawi kaon, mawinan patut iraga ngeretin manah punika ngawit saking mangkin.

Inggih sasampune iraga prasida nglaksanayang kadi iwau, janten pacano setata ajeg ring raga soang-soang. Ajeg ring angga pacang metu parilaksana sane becik, sane ngawinang ajeg jagat Baline. Yan sampun ring soang-soang angga setata prasida ajeg, asapunapi ja kabaos ageng gegodane ring jagat kaliyugane mangkin, sinanggeh prasida iraga jaga ngimpasin. Punika mawinan titiang tan surud-surud jagi nunas ring Ida-dane sami, ngiring setata ngrajegang basa Bali druene, mangda rajeg ring angga, saha mangguhang karahajengan ring jagate, prasida raris mangguhang tetujon umat Hindune, inggih punika Moksartam Jagaditha Ya Ca Iti Dharma, Gemah lipah lohjinawi Tata tentrem kerta raharja. Taler Tatan kirang apangan kinum, Wahya dhyatmika, Suka tan pawali duhka, majalaran pasuecan Ida Hyang Widhi Wasa.

Ida-dane, para sameton, miwah pamilet sane kasumayang titiang,
Kadi asapunika titiang prasida matur, titiang wantah rumasa ring padewekan tambet, turmaning menawi ta kawentenan titiange sekadi nasikin segara, purun prasangga titiang nanginin Ida-dane sane sampun matangi, mawinan mawanti-wanti titiang nunas pangampura, dumogi ledang arsa ngaksamayang katambetan titiang.

Inggih, puputang titiang antuk parama santih,

Om Santih, Santih, Santih Om

Artikel Terkait Ring Kategori



4 komentar:

kadek mengatakan...

wah... kebetulan niki tiang perlu ring conto-conto pidarta bali...

suksma banget niki bliyan....!!

rare angon mengatakan...

OSA, becik niki bli, stata anggen ngajegang bali ....

bliyanbelog mengatakan...

@Kadek : suksma mewali... sampun ledang simpang lan komen. ^_^

@rare angon : OSA... suksma bli!!

bracuk mengatakan...

mntap............... suksema

Posting Komentar

Semeton sane jagi komentar, ngicenin kritik, saran, request, utawi sekadar kenalan driki manten ring kotak komentar niki. Sampunang lali dagingin wastan sameton ne ring kotak Beri komentar sebagai. Suksma!!